WERKGELUK MATERIALEN
Gespreksinstrumenten die werkgeluk zichtbaar, bespreekbaar en werkbaar maken binnen de schoolcontexten
(scrol door om meteen de materialen te downloaden)Werkgeluk is geen eenduidig gegeven, maar een wisselend, gelaagd en contextgebonden begrip dat vraagt om diepgaande reflectie en dialoog. Onderzoek toont dat het bespreken van werkgeluk, met aandacht voor gevoel en beleving, bijdraagt aan betrokkenheid en retentie bij leerkrachten. Tegelijk vraagt dit ook kaders en instrumenten die helpen een gemeenschappelijke taal te ontwikkelen, zonder werkgeluk te vereenvoudigen of te verengen.
De werkgeluk materialen op deze pagina zijn ontwikkeld om deze dialoog te ondersteunen. Ze bieden scholen een onderbouwde en praktijkgerichte set gespreksinstrumenten die helpen om werkgeluk concreet te verkennen, te duiden en te vertalen naar begeleiding, teamwerking en schoolbeleid. Alle instrumenten vertrekken vanuit het Kompas van Werkgeluk, een model dat werkgeluk benadert als een gevoelsgeluk en samenhang van één of meerdere pijlers, dat werd ingevuld en afgetoetst met het onderwijsveld.
De onderstaande materialen zijn gratis en vrij te downloaden. Ze ondersteunen aanvangsbegeleiders, team coaches, directies of leerkrachten bij het voeren van werkgeluk, telkens vertrekkend vanuit de eigen schoolcontext en aandacht voor individuele verschillen en noden.
De materialen zijn opgezet als ‘pick-and-choose’, afhankelijk van de toepasbaarheid binnen eigen schoolcontext.
De ontwikkeling van deze materialen werd mogelijk gemaakt mits steun van de provincie West-Vlaanderen, Flankerend Onderwijsbeleid.
-
Kompas van Werkgeluk
Het Kompas van Werkgeluk is het centrale model en uitgangspunt waarop alle materialen zijn gebaseerd. Het bestaat uit negen pijlers die helpen het gevoel van werkgeluk concreet te maken, afgestemd op de persoonlijke beleving.
Het Kompas leest zoals de wijzer van de klok; elke pijler werd gekoppeld aan een 1-10 schaalvraag en kan individueel of in teamverband worden ingevuld. Het Kompas nodigt uit tot reflectie: in welke mate zijn de pijlers vervuld, hoe ligt dit in lijn met het belang dat eraan wordt gehecht?
Zie meer uitleg: praktijkgids taalvinder
-
Barometer
De werkgeluk barometer is een visual die toegevoegd kan worden aan bevragingen rond werkgeluk. Ze vertrekt van een algemene 1-10 schaalvraag (1 = heel werkongelukkig), 10 (= heel werkgelukkig).
Af te drukken in A3-formaat, of als visual te koppelen aan anonieme online bevragingen tijdens schoolteam- of personeelsvergaderingen.
Zie meer uitleg: praktijkgids taalvinder
-
Groeikwadrant
Het groeikwadrant is een toegankelijk gespreksinstrument dat leerkrachten helpt om zichzelf te positioneren in relatie tot professionele ontwikkeling (professioneel zelfverstaan) en hun ervaren werkgeluk. Het instrument maakt zichtbaar en bespreekbaar hoe ontwikkeling, functioneren en werkgeluk samenhangen.
Zie meer uitleg: praktijkgids taalvinder
-
Taalvinder
Een bundeling van 6 toegankelijke en flexibele gespreksoefeningen om werkgeluk te verkennen in één-op-één gesprekken, teamoverleg en overleg met het schoolbestuur. De Taalvinder helpt om werkgeluk bespreekbaar, concreet en handelingsgericht te maken.
-
Leidraad kaartlezen
Een handleiding (13 pagina’s excl. bijlagen) met 4 uitgewerkte oefeningen en richtlijnen voor het gebruik van de Navigatiekaarten Werkgeluk en het Werkgeluk Archipel, en een gedetailleerde omschrijving van de verschillende kaarten (‘eilandengids’). Dit instrument is minder laagdrempelig dan de andere materialen, maar biedt heel wat mogelijkheden om de gelaagdheid en complexiteit in werkgeluk te verkennen.
-
Navigatiekaarten werkgeluk
De Navigatiekaarten bestaan uit 9 eilandkaarten, elk gekoppeld aan een pijler van werkgeluk. Ze helpen om letterlijk koers te bepalen; welke woorden resoneren, waar liggen sterktes, valkuilen, welke plekken zijn aantrekkelijk of net te vermijden; waar liggen aandachtspunten? De kaarten nodigen uit tot diepere verkenning en inzicht.
Zie meer uitleg en instructies: leidraad kaartlezen. -
Werkgeluk Archipel
De Werkgeluk Archipel is een overzichtskaart die alle eilanden van werkgeluk samenbrengt en in een bredere context plaatst. De kaart helpt om in– en uit te zoomen op werkgeluk en nodigt uit tot dialoog en reflectie: wat valt op, wat verrast, wat roept vragen op?
Zie meer uileg en instructies: leidraad kaartlezen.
Aanvullende materialen (via aankoop)
Een aantal materialen - de associatiebeelden en de actiekaarten - zijn enkel beschikbaar via aankoop. Bestellen kan hier.
De associatiebeelden helpen om werkgeluk vorm te geven en het gesprek te verdiepen, op een laagdrempelige en visuele manier. Ze helpen woorden te geven aan de ervaring van werkgeluk. Deze set beelden zijn ontworpen door en voor het onderwijs, met dank aan de Kunstacademie aan Zee.
De actiekaarten helpen om per pijler van het Kompas van het Werkgeluk mogelijke acties en oplossingen te verkennen. De kaarten zijn een houvast en bieden een duidelijke leidraad en voorbeeldvragen voor werkgelukgesprekken.
Wat scholen zeggen
“Zeer bruikbaar materiaal dat gemakkelijk kan geïmplementeerd worden. Interessant, concrete handvatten om mee aan de slag te gaan, zowel individueel als in groep.”
— Aanvangsbegeleider SO“Deze materialen zijn een meerwaarde voor zowel startende als ervaren leerkrachten.”
— Leerkracht en mentor SO“Ik zie heel wat kansen om werkgeluk bespreekbaar te maken bij startende leerkrachten via de intervisiemomenten.”
— Beleidsmedewerker SO